Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Soms

• Maagklachten: maagirritatie, buikpijn, misselijkheid, braken, vol gevoel, gebrek aan eetlust, boeren en zuurbranden. U heeft hier minder kans op als u dit medicijn inneemt met wat voedsel en een glas water of melk. Gebruik geen alcohol of andere voedingsmiddelen die de maag irriteren, zoals scherpe kruiden. De bijwerkingen op maag en darmen kunnen ook optreden bij zetpillen. Het medicijn komt dan namelijk via de bloedbaan ook bij de maagwand terecht. Heeft u last van slokdarmontsteking door opkomend maagzuur? De klachten kunnen verergeren. Neem contact op met uw arts als u dat bemerkt. Mensen boven de zeventig jaar hebben meer kans op bijwerkingen door dit medicijn. Artsen schrijven daarom meestal ook een maagbeschermer voor. Ook als u dit medicijn maar enkele dagen zal gebruiken.
• Darmklachten: diarree, verstopping en winderigheid. Lijdt u aan een chronische darmontsteking, zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa? Dit medicijn kan de klachten verergeren. Bespreek met uw arts of dit medicijn voor u geschikt is. Meestal schrijft uw arts behalve dit medicijn ook een maagbeschermend medicijn voor. Ook als u dit medicijn maar enkele dagen zal gebruiken.

Zelden

• Een maag- of darmzweer of andere ernstige beschadiging van maag, darmen of slokdarm. U merkt dat aan zeurende pijn in de bovenbuik, ernstige maagpijn of pijn achter borstbeen. Door deze beschadigingen kunnen bloedingen in maag en darmen ontstaan. Dit merkt u aan bloederige diarree of zwarte, teerachtige ontlasting. Stop dan met het gebruik en neem contact op met een arts. Bij een maagbloeding kan het voorkomen dat u bloed braakt. Neem dan onmiddellijk contact op met een arts. Heeft u ooit een maag- of darmzweer gehad,of een andere ernstige maag- of darmaandoening, zoals een maag- of darmbloeding?U heeft dan meer kans op bijwerkingen op maag en darmen. Bespreek met uw arts of dit medicijn voor u geschikt is. Mogelijk schrijft uw arts behalve dit medicijn ook een maagbeschermend medicijn voor. Ook als u dit medicijn maar enkele dagen zal gebruiken.
• Hoofdpijn. Dit gaat meestal over als u gewend bent geraakt aan dit medicijn. Gebruikt u dit medicijn tegen hoofdpijn en gebruikt u het meer dagen wel dan niet? Dan heeft u veel kans op medicijnafhankelijke hoofdpijn. De hoofdpijn ontstaat dan door dit medicijn. Mensen die tegen die hoofdpijn dan dit medicijn weer slikken, kunnen er op die manier afhankelijk van worden.
• Draaierigheid en duizelingen. Dit gaat meestal over als u gewend bent geraakt aan dit medicijn.
• Huiduitslag met jeuk. Zeer zelden wordt deze huiduitslag veroorzaakt door allergie. De uitslag kan zeer zelden verergeren of ontstaan onder invloed van fel zonlicht of UV-licht van zonnebanken. Bij gebruik van zetpillen: jeuk of irritatie aan de anus en diarree.
• Heeft u een bloedstollingsziekte. U heeft meer kans op bloedingen. Overleg met uw arts of apotheker voor u dit medicijn gaat gebruiken.

Zeer zelden

• Ontstekingen in de mondholte en op de tong.
• Oorsuizen of slechter horen. Neem bij deze verschijnselen contact op met uw arts.
• Wazig zien of dubbelzien. Dit gaat meestal over als u gewend bent geraakt aan dit medicijn.
• Dikke enkels of polsen door vasthouden van vocht in armen en benen(oedeem). Benauwdheid door vochtophoping in de longen.Vooral mensen met hartfalen kunnen hier last van krijgen. Overleg met uw arts als uw klachten, zoals benauwdheid en vochtophoping, toenemen.
• Haaruitval.
• Psychische klachten, zoals vermoeidheid, slaperigheid, nachtmerries, slapeloosheid onrust, opwinding, verwardheid, geheugenstoornissen, nervositeit, angstgevoelens, neerslachtigheid en hallucinaties.
• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit kan zich uiten in huiduitslag met galbulten en jeuk. Raadpleeg dan uw arts. Zeer zelden kan een ernstige uitslag ontstaan met koorts of blaren. Neem dan meteen contact op met een arts. Een ernstige overgevoeligheid kan zich ook uiten in benauwdheid of een opgezwollen gezicht. Ga dan onmiddellijk naar een arts.
  In beide gevallen mag u dit medicijn daarna niet meer gebruiken. Geef daarom door aan de apotheker dat u overgevoelig bent voor diclofenac. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn of een andere ontstekingsremmende pijnstiller niet opnieuw krijgt. Mensen met astma blijken vaker overgevoelig voor dit medicijn. Dat kan zich uiten in een plotselinge benauwdheidsaanval. Gebruik dit medicijn dan niet meer. Heeft u eerder een benauwdheidsaanval gekregen na gebruik van een ontstekingsremmende pijnstiller? Gebruik dit medicijn dan niet, maar neem contact op met uw arts.
• Als u aan psoriasis lijdt: u kunt meer last krijgen van deze aandoening. Neem contact op met uw arts als u last heeft van rode schilferende of glanzende plekken op de huid, beschadigingen van de huid, jeuk, putjes in de nagels en gewrichtsklachten.
• Nierbeschadiging. Heeft u een verminderde nierwerking? U heeft meer kans op nierbeschadiging. Overleg met uw arts voor u dit medicijn gaat gebruiken.
• Bloedafwijkingen, ontsteking van de alvleesklier of leverontsteking. Raadpleeg uw arts bij een of meer van de volgende verschijnselen: plotselinge hevige pijn in bovenbuik, geelzucht, onverklaarbare blauwe plekken, extreme vermoeidheid, keelpijn met koorts en blaren in de mond. Gebruik dit medicijn niet bij een verminderde leverwerking. Overleg ook met uw arts als u last heeft van uw alvleesklier. De klachten kunnen verergeren.

Zeer zelden, bij gebruik gedurende meerdere weken en hoge dosis

• Hart- en vaataandoeningen, zoals meer kans op een hartaanval of beroerte. De kans op hartvaataandoeningen is groter bij mensen die al meer kans hebben op een hart- of vaataandoeningen. Mensen met een hoge bloeddruk, een te hoog cholesterolgehalte, diabetes, angina pectoris, mensen die roken en mensen die ooit trombose hebben gehad: overleg met uw arts voor u dit medicijn gaat gebruiken. Mogelijk kan uw arts u een andere ontstekingsremmende pijnstiller voorschrijven.

Raadpleeg uw arts als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen of als u andere bijwerkingen ervaart waar u zich zorgen over maakt.

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.

Hoe?

• Omhulde tabletten. Innemen met een half glas water.
• Maagsapresistente tabletten (MSR). Innemen met een half glas water zonder te kauwen. Als u de tabletten kauwt, gaat het beschermende laagje kapot en komt het medicijn al in de maag vrij, in plaats van in de darmen. Het kan dan maagklachten geven.
• Tabletten met vertraagde afgifte (te herkennen aan Retard, MGA of MVA). Heel doorslikken met een half glas water. De tabletten niet kauwen of fijnmaken, omdat dan onbedoeld al het werkzame bestanddeel tegelijk vrijkomt. De tabletten zijn zo gemaakt, dat ze langzaam oplossen, waardoor ze minder bijwerkingen geven en langer werken.
• Zetpillen. De zetpil in de anus inbrengen. Het maakt daarbij niet zo veel uit of u de zetpil met de punt naar voren of met de stompe kant naar voren inbrengt. U kunt de zetpil met een beetje water bevochtigen. Hierdoor kunt u hem wat makkelijker inbrengen. Bij kleine kinderen: laat het kind met opgetrokken knieën op bed liggen. Houd na het inbrengen de billetjes van het kind even tegen elkaar. De natuurlijke reflex om de zetpil uit te poepen verdwijnt zodra de zetpil is gesmolten (na ongeveer één minuut).
• Infuus. Het infuus wordt klaargemaakt door een verpleegkundige of een arts. Een infuus zal meestal 15 minuten duren.

Voor, bij of na het eten?

• Omhulde tabletten. Als u snel effect wilt op een lege maag innemen. Tijdens of na het eten innemen als u snel last heeft van uw maag of als u dit medicijn chronisch gebruikt. U vermindert hierdoor de bijwerkingen op de maag.
• Maagsapresistente tabletten (MSR). Bij voorkeur in op een lege maag innemen, dus een half uur voor het eten of twee tot drie uur erna. Neem de tablet in zijn geheel in, dus niet kauwen of doorbreken. Deze tabletten hebben een laag die ervoor zorgt dat dit medicijn pas in de darmen vrijkomt en nog niet in de maag. Deze 'maagsapresistente' laag lost op bij een gevulde maag. Heeft u toch last van uw maag, nadat u dit medicijn heeft ingenomen? Neem het dan in het vervolg op een volle maag in.
• Tabletten met vertraagde afgifte (retard, MGA of MVA). Tijdens of net na het eten innemen.
• Zetpillen. Het maakt niet uit wanneer u deze inbrengt.

Wanneer?

• Bij chronische pijnklachten is het belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Dan houdt u de pijn het beste onder controle.
• Bij ochtendstijfheid door reuma. Neem voor de nacht een tablet met vertraagde afgifte of een zetpil.
• Jichtaanvallen. Als u dit medicijn gebruikt tegelijk met medicijnen die jichtaanvallen moeten voorkomen. Begin tegelijk met beide soorten medicijnen.
• Migraine. Neem dit medicijn meteen in als u een migraine-aanval voelt opkomen. Het heeft dan het meeste effect.

Hoe lang?

• Pijn, zoals gewrichtspijn. Neem contact op met uw arts als deze pijnstiller na twee weken nog altijd onvoldoende effect heeft. Mogelijk is een andere pijnstiller voor u geschikter. Heeft u dit medicijn enkele weken gebruikt en nog altijd veel last van uw gewrichten? Neem dan contact op met uw arts.
• Chronische gewrichtsontstekingen, zoals reumatoïde artritis en de ziekte van Bechterew. Het duurt zeker enkele dagen tot een week voor de ontsteking vermindert. Bij reumatoïde artritis schrijven artsen dit medicijn meestal voor als de reumamedicijnen nog aan moeten slaan of gedurende periodes dat de ziekte verergert.
• Kortdurende gewrichtsontstekingen. Bij gewrichtsontstekingen, zoals slijmbeursontsteking en peesontstekingen, moet u dit medicijn meestal enkele dagen gebruiken voor de ontsteking is genezen. Dit merkt u aan een afname van de roodheid, pijn en zwelling.
• Artrose. Gebruik dit medicijn niet langer dan twee weken achter elkaar. Bij verergering van de klachten kunt u het opnieuw gebruiken. Vraag uw arts na hoeveel tijd dat weer kan en hoe lang en hoe vaak u het dan kunt gebruiken.
• Jicht. Zijn de klachten na twee tot drie dagen nog niet verbeterd? Raadpleeg dan uw arts. Mogelijk is een ander medicijn voor u beter geschikt.
• Migraine. Gebruik dit medicijn alleen tijdens een migraineaanval. Deze duurt in het algemeen tussen de vier en zestien uur. Raadpleeg uw arts als u voortdurend last van hoofdpijn heeft, of als de migraineaanvallen vaker dan twee keer per maand optreden. U kunt dan misschien beter een medicijn gebruiken dat migraineaanvallen voorkomt.
• Menstruatieklachten, zoals pijn, overmatig bloedverlies of migraine.
  Heeft u vooral last van pijn en krampen? Begin meteen als u ongesteld wordt en slik gedurende twee tot drie dagen door. Heeft u altijd last van hoofdpijn of migraine tijdens de menstruatie of stopweek van de pil? Gebruikt u dit medicijn om een dergelijke aanval te voorkomen? Start twee tot vier dagen voor de menstruatie begint met deze pijnstiller. Meestal is drie dagen gebruik voldoende. Heeft u last van te veel bloedverlies tijdens de menstruatie? Gebruik dit medicijn dan de eerste drie dagen van de menstruatie. Begin minstens een dag voor u de menstruatie verwacht. Probeer na drie tot zes maanden of u dit medicijn nog nodig heeft. Gebruik het daartoe een keer niet en kijk of de klachten al zijn afgenomen.
• Bij pijn door trekken van tanden of kiezen of door andere tandheelkundige ingrepen. Neem de eerste dosis vóór de ingreep. Ga niet langer door dan tot 24 uur erna.
• Koliekpijn. Gebruikelijk is een behandeling gedurende drie tot tien dagen.
• Overige pijnen, zoals operatiepijn. Stop met het gebruik als de pijn is verdwenen of weer voldoende is te verdragen.

Gebruikt u dit medicijn langdurig op recept van uw arts? Bij chronische pijnklachten is het belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:

• Als u dit medicijn één keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan acht uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan acht uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit medicijn twee keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan vier uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan vier uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit medicijn drie keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan twee uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan twee uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit middel vier, vijf of zes keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan één uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan een uur? Sla de vergeten dosis dan over.

autorijden?
Draaierigheid of duizelingen komen een enkele keer voor bij dit medicijn. Neem geen deel aan het verkeer als u hier last van heeft.

alcohol drinken?
Alcohol irriteert de maag, net als dit medicijn. U kunt daardoor eerder last krijgen van uw maag. Probeer het drinken van alcohol eerst met mate. U kunt dan zelf inschatten of u hier veel last van krijgt. In het algemeen is enkele keren per week een glas wijn geen probleem.

alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De pijnstiller paracetamol kunt u in alle onderstaande gevallen wel gebruiken.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Andere ontstekingsremmende pijnstillers (deze worden ook wel NSAID's genoemd). Als u beide pijnstillers tegelijkertijd gebruikt, verdubbelt u de kans op bijwerkingen, zoals maagdarmklachten. De namen van andere ontstekingsremmende pijnstillers zijn aceclofenac, acetylsalicylzuur, carbasalaatcalcium, celecoxib, dexketoprofen, dexibuprofen, etoricoxib, fenylbutazon, flurbiprofen, ibuprofen, indometacine, ketoprofen, meloxicam, nabumeton, naproxen, parecoxib, piroxicam, propyfenazon, sulindac en tiaprofeenzuur. Gebruik deze pijnstillers dus niet tegelijkertijd met diclofenac.
• De antistollingsmiddelen acenocoumarol, fenprocoumon, acetylsalicylzuur en carbasalaatcalcium. Bij de combinatie heeft u meer kans op bijwerkingen op de maag of zelfs een maagbloeding. Meestal zal de arts u een maagbeschermer voorschrijven om deze maagklachten te voorkomen. Wees extra alert op het effect op uw maag en raadpleeg uw arts bij maagklachten. Ook kan diclofenac soms de werking van het antistollingsmiddel versterken. Vertel bij uw volgend bezoek aan de trombosedienst dat u diclofenac gebruikt of heeft gebruikt.
• De antistollingsmedicijnen apixaban, dabigatran en rivaroxaban. Deze medicijnen verhogen de kans op bloedingen in maag en darmen. Gebruik daarom liever paracetamol als pijnstiller. Die heeft dat nadeel niet. Moet u toch een antistollingsmedicijn samen met diclofenac gebruiken? Wees dan extra alert. Raadpleeg uw arts bij maagklachten. Meestal adviseert de arts u een maagbeschermer te slikken om maagklachten te voorkomen. Overleg met uw arts of dat bij u nodig is.
• Plasmiddelen (chloortalidon, chloorthiazide, clopamide, epitizide, hydrochloorthiazide, indapamide, bumetanide, furosemide, amiloride, eplerenon, spironolacton en triamtereen), medicijnen van de groep ACE-remmers (zoals captopril, enalapril, fosinopril, lisinopril) en angiotensine-II-blokkers (zoals candesartan, losartan en valsartan) en aliskiren, gebruikt bij hoge bloeddruk en hartfalen. Diclofenac kan de werking van deze medicijnen verminderen. Overleg hierover met uw arts. Paracetamol kunt u wel veilig gebruiken.
  • Gebruikt u een van deze medicijnen tegen hoge bloeddruk en gaat u nu diclofenac gebruiken? Uw bloeddruk kan stijgen als u diclofenac langer dan twee weken gebruikt. Vraag uw arts om uw bloeddruk extra te controleren.
  • Gebruikt u een van deze medicijnen tegen hartfalen en gaat u nu diclofenac gebruiken? Uw klachten door hartfalen kunnen verergeren. Merkt u dat uw enkels of voeten dikker worden, of bent u sneller kortademig? Neem dan contact op met uw arts.
  • Gebruikt u een van deze medicijnen na een hartinfarct of tegen een nierziekte en gaat u nu diclofenac gebruiken? Vraag uw arts of apotheker om advies.
• Bètablokkers, zoals acebutolol, atenolol, betaxolol, bisoprolol, carvedilol, celiprolol, metoprolol, oxprenolol, pindolol en propranolol . De werking van deze medicijnen tegen hoge bloeddruk of hartfalen kan verminderen door het gebruik van deze pijnstiller.
  • Gebruikt u de bètablokker tegen hoge bloeddruk? Raadpleeg uw arts voor extra controle van uw bloeddruk als u de pijnstiller langer dan twee weken gebruikt.
  • Gebruikt u de bètablokker tegen hartfalen? Uw klachten kunnen verergeren of terugkomen. Neem contact op met uw arts als u weer dikke voeten of enkels krijgt of als u weer sneller kortademig wordt.
  • Gebruikt u de bètablokker voor een andere aandoening? U kunt deze pijnstiller veilig gebruiken.
• Bepaalde medicijnen tegen depressiviteit, namelijk citalopram, duloxetine, escitalopram, fluoxetine, fluvoxamine, paroxetine, sertraline, trazodon en venlafaxine, en de bijnierschorshormonen (corticosteroïden) betamethason, budesonide, cortison, dexamethason, fludrocortison, hydrocortison, methylprednisolon, prednisolon, prednison en triamcinolon. Dit geldt alleen als u deze medicijnen inneemt of geïnjecteerd krijgt.
  Als u medicijnen tegen depressiviteit of bijnierschorshormonen gebruikt heeft u meer kans dat diclofenac bijwerkingen op de maag veroorzaakt. Wees daar extra alert op en raadpleeg uw arts bij maagklachten. Meestal adviseert de arts u om ook een maagbeschermer te gebruiken, zodat u maagklachten voorkomt. Overleg met uw arts of dat bij u nodig is.
• Lithium, een medicijn tegen manische depressiviteit. Diclofenac kan de bijwerkingen van lithium versterken. Uw arts zal het lithiumgehalte in het bloed regelmatig laten meten en de dosering eventueel aanpassen. Waarschuw meteen uw arts als u last krijgt van bijwerkingen van lithium zoals maagdarmklachten, trillen, spierzwakte, spiertrekkingen, duizeligheid, slaperigheid, sufheid, verwardheid, verminderde concentratie, moeite met lopen en spreken, en epileptische aanvallen. Zorg er bij warm weer voor dat u voldoende drinkt. Waarschuw uw arts ook als u stopt met de pijnstiller. Lithium kan dan minder goed werken. Ook dan moet de arts het lithiumgehalte in uw bloed extra controleren.
• Methotrexaat. Dit wordt gebruikt bij ontstekingsziekten zoals reuma of psoriasis, maar ook bij kanker. Diclofenac kan de bijwerkingen van methotrexaat versterken. Uw arts zal de hoeveelheid methotrexaat in het bloed extra controleren. Mogelijk moet uw arts de dosering van methotrexaat verlagen.
• Het afweeronderdrukkende medicijn ciclosporine. De combinatie kan schadelijk zijn voor de nieren. Uw arts zal uw nierwerking extra controleren als u de pijnstiller langer dan drie dagen gebruikt.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap
Bent u zwanger? Overleg eerst met uw arts voordat u dit medicijn gebruikt.

Gebruik dit medicijn NIET vanaf de zevende maand van de zwangerschap, want dan is de kans op bijwerkingen bij de baby te groot.

Overleg met uw arts als u dit medicijn wilt gebruiken tijdens de eerste zes maanden van de zwangerschap of als u zwanger wilt worden. U heeft door dit medicijn iets meer kans op een miskraam of aangeboren afwijkingen bij de baby. De kans hierop is zeer klein, maar neemt toe bij een hogere dosering en bij langduriger gebruik. Als u dit medicijn gebruikt, heeft u bovendien iets minder kans om zwanger te worden.

Men adviseert dit medicijn alleen tijdens zwangerschap als de pijnstiller paracetamol onvoldoende werkt.

Bespreek met uw arts of u (tijdelijk) kunt overstappen op een ander medicijn dat wel veilig is. Als dat niet mogelijk is, zal de arts een zo laag mogelijke dosering adviseren, voor een zo kort mogelijke periode.

Borstvoeding
Als u dit medicijn in de normale dosering gebruikt, kunt u veilig borstvoeding geven. Het komt slechts in kleine hoeveelheden in de moedermelk terecht. Het wordt al jarenlang gebruikt door vrouwen die borstvoeding geven, zonder nadelige gevolgen voor het kind.

U kunt op elk moment in één keer met het gebruik van dit medicijn stoppen.

Diclofenac is sinds 1974 internationaal op de markt. Het is verkrijgbaar onder de merknamen Cataflam en Voltaren, en als het merkloze Diclofenac.

Kleine verpakkingen van tabletten diclofenac in de sterkte 12.5 mg (max. 24 tabletten) zijn zonder recept verkrijgbaar bij apotheek en drogisterij. Grotere verpakkingen van deze sterkte en verpakkingen van de sterkte 25 mg zijn zonder recept uitsluitend bij de apotheek verkrijgbaar. Koopt u diclofenac bij de apotheek, dan controleert de apotheek of het geschikt voor u is en of het samengaat met uw andere medicijnen.

Sterktes hoger dan 25 mg zijn alleen verkrijgbaar op recept.

Het is te verkrijgen in tabletten, zetpillen, injecties, gel en oogdruppels. De toepassing van diclofenac in het oog en op de huid is hier niet beschreven.

Diclofenac wordt ook gebruikt in combinatie met een andere werkzame stof, onder de merknaam Arthrotec.